Coraz mniej chodzi nas do kościoła, na religię. Katolicki instytut przedstawił najnowsze dane. Jak wypada Śląsk?

Ci, którzy mają dobrą pamięć, zapewne kojarzą, że tego typu raport pojawił się rok temu. Tym razem Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego opublikował raport statystykę religijności Polaków za 2023. Jego lektura pozwala dowiedzieć się ilu jest chodzących na msze niedzielne (dominicantes) oraz przyjmujących komunię świętą – communicantes w całym kraju i w poszczególnych diecezjach.

Od ogółu: mniej parafii, mniej sił apostolskich, w tym powołań

Raport na wstępie przytacza dane dotyczące całej Polski. Jak się dowiadujemy, w 2023 r. działalność duszpasterską prowadziły w Polsce 10 344 parafie katolickie (z czego 680 stanowiły parafie zakonne).

W stosunku do 2022 roku liczba parafii zmalała o 0,1%. Największa liczba parafii znajduje się na terenie diecezji krakowskiej – 448, tarnowskiej – 445 i poznańskiej – 416, zaś najmniejsza liczba prowadzona jest przez Ordynariat Polowy WP – 72, diecezję drohiczyńską – 98 i białostocką – 113 – czytamy.

Z kolei liczba księży inkardynowanych (obligatoryjna przynależność duchownego do diecezji lub innej wspólnoty kościelnej) w 2023 roku wyniosła 23 612, czyli o 153 księży mniej niż w roku poprzednim. Najwyższa liczba księży inkardynowanych posługuje w diecezji tarnowskiej – 1 486, krakowskiej – 1 135 oraz katowickiej – 978.

Najmniejszymi diecezjami pod względem liczby księży były: Ordynariat Polowy WP – 51, drohiczyńska – 250 oraz elbląska – 267.

Liczba księży posługujących duszpastersko w parafiach w 2023 roku wyniosła 18 553, czyli o 0,4% mniej niż w roku poprzednim. W 2023 roku liczba alumnów (student seminarium duchownego) diecezjalnych wynosiła 1 039, co stanowi spadek o 10,8% w porównaniu z rokiem 2022. W przeliczeniu na 100 księży inkardynowanych, najwięcej alumnów diecezjalnych formuje się w diecezji warszawskiej 10 alumnów na 100 księży diecezjalnych), łódzkiej (9/100) oraz bielsko-żywieckiej (7/100), najmniej zaś w diecezjach bydgoskiej (2/100), warmińskiej (2/100) oraz legnickiej (2/100) – czytamy w raporcie.

Znikają siostry, a bracia?

Raport obejmuje też zgromadzenia zakonne. Jak się dowiadujemy, w 2023 roku liczba sióstr zakonnych wyniosła 15,6 tys. Niby dużo, ale w porównaniu do 2022 odnotowano spadek (15,9 tys.).

Zmniejszyła się również liczba domów zgromadzeń żeńskich: z 1 985 do 1 950. Najliczniejsze zgromadzenie czynne to służebniczki NMP (starowiejskie) – ich liczba łącznie wynosiła 784, nazaretanki (637 sióstr), elżbietanki (614 sióstr) – informuje ISKK.

Natomiast liczba członków męskich zgromadzeń zakonnych oraz stowarzyszeń życia apostolskiego w 2023 roku wynosiła łącznie 7 337 (nie licząc zakonników przebywających poza granicami Polski). Najliczniejszymi męskimi zgromadzeniami są franciszkanie, salezjanie oraz pallotyni. Instytut nie zestawia powyżej liczby z 2022 rokiem.

Chrztów i sakramentów małżeństwa również mniej – o ponad 10 procent!

Początek drogi z Kościołem rozpoczyna się zazwyczaj od chrztu. W 2023 roku tego sakramentu udzielono 267,2 tys. osobom, czyli o 11,6 p. proc. mniejszej liczbie osób niż w roku poprzednim (302 165).

Do I Komunii św. przystąpiło niespełna 325 tys. osób (spadek o 3,6 p. proc.). Sakrament bierzmowania przyjęło 294 tys. osób (spadek o 3,5 p. proc.).

Z kolei sakrament małżeństwa został udzielony 77,2 tys. parom (spadek o 12,1 p. proc.).

Tu jednak pojawia się pojęcie demografii. Na początku tego roku GUS alarmował, że w 2023 roku w Polsce urodziło się 272 tys. dzieci – czyli o ponad 30 tys. mniej niż w 2022 r.

Ilu chodzi do kościoła, przyjmuje komunię?

ISKK podaje, że wskaźnik dominicantes (uczestniczenie w niedzielę na mszy świętej) w roku 2023 r. wyniósł 29,02%, zaś communicantes (przyjmujący komunię św.) - 14,02%.

W stosunku do 2022 r. oznacza to spadek wskaźnika dominicantes o 0,5 p. proc. oraz wzrost communicantes o 0,1 p. proc. Najwyższy wskaźnik dominicantes odnotowano w diecezji tarnowskiej (60,5%), rzeszowskiej (53,2%) i przemyskiej (49,1%). Najwyższy wskaźnik communicantes w diecezji tarnowskiej (24,4%), zamojsko-lubaczowskiej (21,1%) oraz białostockiej (20,1%) - czytamy.

Coraz mniej na lekcjach religii

Malejący trend widać też na lekcjach religii w placówkach edukacyjnych. W roku szkolnym 2023/2024 uczęszczało 78,6% uczniów, co stanowi spadek o 1,8 p. proc. w stosunku do poprzedniego roku szkolnego.

Najwyższy odsetek uczniów uczęszczających na lekcje religii odnotowano w diecezji przemyskiej (96,0%), tarnowskiej (95,9%) oraz rzeszowskiej (94,1%), zaś najniższy w diecezji warszawskiej (58,3%), warszawsko-praskiej (61,6%) oraz wrocławskiej (63,5%) - dowiadujemy się.

Do szczegółu: religijność w diecezjach województwa śląskiego

Na obszarze woj. śląskiego działa 6 diecezji:

- bielsko-żywiecka
- częstochowska
- gliwicka
- katowicka
- opolska
- sosnowiecka

Zarówno Rybnik jak i gminy powiatu rybnickiego mieszczą się w diecezji katowickiej. Poniższe dane będą dotyczyły więc tylko naszego obszaru.
Pod względem liczby parafii – nic się nie zmieniło i nadal wynosi 322.

Różnice widać już jednak w liczbie księży inkardynowanych. W 2023 roku spadła poniżej 1000 (dokładnie 978). W 2022 było ich 1004.

Liczba alumnów utrzymuje się od dwóch lat – 32. W 2021 było ich 49. Trend spadkowy widać od co najmniej 6 lat. W 2018 studentów seminarium było prawie 100 (jeden z najlepszych wyników w Polsce).

Z tego, co widzimy w raporcie, w diecezji katowickiej chrzci się najwięcej osób. Mimo to i tak w porównaniu do poprzednich lat widać spadek, choć nie tak nagły, jak w innych polskich diecezjach.

Jest i zaskoczenie. Wg danych ISKK, w 2023 roku wzrosła liczba udzielonych sakramentów I Komunii Św. To trend rosnący od 2020 roku. Podobnie wygląda sprawa z bierzmowaniem. W 2023 ten sakrament przyjęło najwięcej osób od kilku lat.

Tego samego nie można już jednak powiedzieć o sakramencie małżeństwa. Ta liczba przekracza 4,2 tys. W 2022 było w diecezji katowickiej ponad 4,5 udzielonych sakramentów.

Czas na dane dominicantes i communicantes. Odsetek osób uczestniczących w niedzielnej eucharystii w stosunku do ogólnej liczby zobowiązanych do tej czynności wyniósł 26,76 proc. Z kolei odsetek communicantes (przyjmujących komunię) wyniósł 14,83 proc. To zauważalny spadek jeżeli chodzi o pierwszy wskaźnik. W 2021 roku na niedzielne msze chodziło 24,4% proc. wiernych. Poprawię widać natomiast we wskaźniku przyjmowania komunii świętej. Trzy lata temu wynosił on 13,4% proc. To oznacza, że w 2023 roku ponad połowa wiernych (55,42 proc.) chodzących do na msze święte przystąpiło do komunii.

Pełny raport Annuarium Statisticum Ecclesia in Polonia – TUTAJ.