Autor raportu Fundacji Schumana bezlitosny dla Jastrzębia-Zdroju

To pierwszy taki ranking. - Jego największą zaletą jest to, że nikt jeszcze nie próbował mierzyć i porównywać zdolności miast do uczenia się – uważa autor raportu Piotr Arak.

Miasta sklasyfikowano za pomocą różnorodnych danych pochodzących z GUS, ZUS, UKE, Ministerstwa Pracy, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ośrodka Przetwarzania Informacji oraz Komendy Głównej Policji. Na tej podstawie wyodrębniono następujące kategorie, w których byli oceniani wszyscy uczestnicy rankingu:

 1.      Infrastruktura produkcyjna - zasoby infrastrukturalne przedsiębiorstw pozwalające na rozwój badań i tworzenie innowacji.

 2.      Kapitał ludzki, czyli zasoby wykwalifikowanej siły roboczej dostępne na lokalnym rynku pracy.

 3.      Infrastruktura podstawowa i informacyjna – dzięki niej przedsiębiorstwa dostarczają wytworzone dobra i usługi na rynek.

 4.      Współpraca między firmami i mieszkańcami.

 5.      Łatwość prowadzenia biznesu, czyli to, jak efektywnie działają instytucje publiczne, z którymi bezpośrednio kontaktuje się przedsiębiorca.

Efektem jest Ranking Miast Uczących się, który przyjmuje wartości od 0 do 100 punktów.

1.miejsce zajęła Warszawa zdobywając  54,9 pkt. Jastrzębie-Zdrój znalazło się na odległym 61.miejscu (22,5 pkt) wśród miast na prawach powiatu. To wynik lepszy jedynie od Rudy Śląskiej, Grudziądza, Żor, Jaworzna i Piekar Śląskich. Jastrzębie jest daleko za Rybnikiem (44.miejsce) w którego aglomeracji się mieści oraz innymi sąsiadami: Gliwicami (10.) czy Bielsko-Białą (19.).

Niskie bezrobocie. Jeden pracodawca

Autor rankingu wskazuje, że 62 proc. pracowników w Jastrzębiu jest zatrudnionych w przemyśle i w budownictwie, ale połowa z nich pracuje w Jastrzębskiej Spółce Węglowej. Wskaźnik zatrudnienia jest stabilny, a bezrobocie jest niższe niż w kraju, bo wynosi 8,8 proc. Jednak całą przedsiębiorczość dławi dominacja JSW. – Wśród miast na prawach powiatu Jastrzębie ma najniższy odsetek firm w przeliczeniu na liczbę mieszkańców – czytamy w opracowaniu rankingu.

Nakłady inwestycyjne wynoszą 11,5 tys. zł i są wyższe niż w innych miastach na prawach powiatu. Ale wynika to głównie z dużych wydatków JSW. Na tysiąc mieszkańców jest tu zaledwie 6,9 firm specjalistycznych – najmniej ze wszystkich miast powiatowych. A tylko 6,2 proc. zakładanych firm można zakwalifikować do powiązanych z badaniami i rozwojem (w innych miastach średnio 10 proc.).

Młode miasto. Ale się starzeje

Przeciętny jastrzębianin ma 38,6 lat i jest młodszy od przeciętnego Polaka. Miasto starzeje się jednak szybciej niż reszta kraju. W 2002 roku osoby w wieku emerytalnym stanowili 10 proc. mieszkańców, dziś jest to już 20 proc. Od ponad 10 lat saldo migracji jest ujemne. Na tysiąc osób przypada 6,8 wyjeżdżających. Od 2000 roku miasto opuściło 11 tysięcy osób.

Jastrzębie ostatnie w rankingu kapitału ludzkiego

Wśród osób w wieku produkcyjnym zaledwie 13 proc. ma wyższe wykształcenie (najmniej z badanych miast). Na tysiąc mieszkańców przypada zaledwie 4 studentów (średnio ponad 77). Tylko 2,6 proc. ofert w urzędzie pracy dotyczy stanowisk specjalistycznych (przeciętnie jest to trzy razy więcej).

Co dalej?

W opinii analityków miasto nie ma konkretnego pomysłu na rozwój. W 2013 roku rada uchwaliła dokument strategiczny do 2020 roku, ale został on przygotowany przez analityków z Cieszyna. Ze względu na ogólnikowy charakter nie jest on wdrażany. – Po zmianie prezydenta miasto powinno ponownie określić swoje strategiczne cele. Najlepiej gdyby zrobili to radni przy pomocy urzędników, a nie zewnętrzni analitycy – uważa Piotr Arak.– Prezydent uczestniczy w powstawaniu programu restrukturyzacji miasta i regionu, ale jeszcze nie wiadomo, jakie będą jego szczegóły. Najpewniej będzie on zawierał rozszerzenie specjalnej strefy ekonomicznej i napływ inwestycji zagranicznych, których nie ma w Jastrzębiu w ogóle – dodaje.