Prezydent Andrzej Duda odznaczył działaczy z Jastrzębia-Zdroju

6 grudnia w Sali Marmurowej Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach odbyła się uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych kilkudziesięciu działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej z lat 1956-1989. Wśród uhonorowanych Krzyżami Wolności i Solidarności znalazło się piętnastu działaczy z Jastrzębia-Zdroju. W imieniu prezydenta Andrzeja Dudy odznaczenia wręczył prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Nadawany jest przez prezydenta RP na wniosek prezesa IPN działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Dotąd w całym kraju wręczono blisko 1900 odznaczeń, a w województwie śląskim ponad 300.

Ostatnio uhonorowani z Jastrzębia-Zdroju to:

Andrzej Andrzejczak był od września 1980 r. aktywnym działaczem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Ponadto był aktywnym członkiem Konfederacji Polski Niepodległej. Od 28 sierpnia do 3 września 1980 r. uczestniczył w strajku na KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu Zdroju. W latach 1980-1981 był przewodniczącym Komitetu Uwięzionych za Przekonania przy KWK „Manifest Lipcowy”. Po ogłoszeniu stanu wojennego w dniach 13-15 grudnia 1981 r. uczestniczył w strajku na terenie zakładu pracy. Po zakończeniu strajku, założył wraz z innymi członkami KPN podziemną organizację „Legion Polski”, w której zajmował się produkcją i kolportażem ulotek o treści antypaństwowej. W wyniku prowadzenia działalności niepodległościowej został dwukrotnie internowany (4-9 września 1982 r. oraz 27 października - 6 listopada 1982). W dniu 6 listopada został tymczasowo aresztowany. Przebywał w Areszcie Śledczym w Katowicach do 29 marca 1983 r. (postanowienie o uchyleniu tymczasowego aresztowania z dn. 28 marca 1983 r.) oraz ponownie w dniach 14-22 kwietnia 1983 r. Wyrokiem Sądu Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu na sesji wyjazdowej w Katowicach z dn. 11 maja 1983r., skazany został na karę 9 miesięcy pozbawienia wolności. Zwolniony z Aresztu Śledczego w Katowicach w lipcu 1983 r. Zwolniony z pracy. W dniach 17-24 sierpnia 1988 r. Andrzej Andrzejczak współorganizował strajk na KWK „Morcinek”, gdzie pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Strajkowego. Za zorganizowanie i udział w strajku został zwolniony z pracy.

Waldemar Biazik w dniach 13-15 grudnia 1981 r. uczestniczył w strajku na KWK „Jastrzębie” w Jastrzębiu Zdroju, zorganizowanym przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego. Należał wówczas do straży strajkowej, odpowiedzialnej za jego zabezpieczenie. Po pacyfikacji strajku Waldemar Biazik rozpoczął działalność w ramach podziemnych struktur byłego NSZZ „Solidarność” na terenie zakładu pracy. Do czerwca 1989 r. zajmował się kolportażem nielegalnych wydawnictw oraz zbieraniem informacji dotyczących wszelkich nieprawidłowości związanych z bezpieczeństwem pracy górników na terenie zmilitaryzowanych kopalń. Wyniki jego pracy były następnie publikowane w prasie podziemnej. W sierpniu 1988 r. Waldemar Biazik brał udział w strajku na KWK „Jastrzębie” w Jastrzębiu-Zdroju, którego uczestnicy domagali się legalizacji NSZZ „Solidarność’.

Waldemar Bzura w latach 1985-1989 aktywnie uczestniczył w działaniach podziemnych struktur zdelegalizowanego NSZZ „S” na terenie Kopalni Węgla Kamiennego im. „XXX-lecia PRL” w Jastrzębiu-Zdroju. Członek nieformalnej grupy podziemnej działającej w latach 1985-1988 na terenie KWK „XXX-lecia PRL”. Posługiwał się pseudonimem „Błysk”. Uczestnik strajku na kopalni w dniach 18-27 sierpnia 1988 r., mającego charakter solidarnościowy z górnikami innych strajkujących kopalń Jastrzębia. Kolporter prasy podziemnej, m.in.: „Ość”, „Tygodnik Mazowsze”, „Regionalny Informator Solidarności Śląsko - Dąbrowskiej – RIS”.

Ksiądz Bernard Czernecki od lat 60-tych pozostawał w zainteresowaniu służb bezpieczeństwa, kontrolowano zarówno jego kontakty z wiernymi jak też z innymi księżmi. Po wprowadzeniu stanu wojennego, miał nawiązać kontakt z byłymi działaczami z Jastrzębia, Żor i Wodzisławia, w celu reaktywowania NSZZ „Solidarność” w warunkach konspiracyjnych. Udostępniał im pomieszczenia na terenie parafii oraz wspierał związek finansowo. Ks. Czernecki wspierał górników strajkujących w KWK Moszczenica po wprowadzeniu stanu wojennego, przy budowie kościoła zatrudniał osoby, które straciły pracę za udział w strajkach, przekazywał paczki dla osób aresztowanych i internowanych oraz dla ich rodzin, przekazywał pieniądze na zapłacenie kar grzywny.

Franciszek Gąsiorowski był pracownikiem Kopalni Węgla Kamiennego „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu-Zdroju. Brał udział w strajku, który miał miejsce na terenie kopalni w dniach 14-15 grudnia 1981 r. W dniu 15 grudnia 1981 r. uczestniczył w starciach podczas pacyfikacji kopalni przez oddziały milicyjno-wojskowe. W wyniku użycia broni palnej przez funkcjonariuszy plutonu specjalnego ZOMO, został poważnie ranny i przewieziony do Szpitala Górniczego w Jastrzębiu-Zdroju z raną postrzałową prawego ramienia. Doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Tadeusz Grzenia jako członek NSZZ „Solidarność” przy KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu Zdroju na przestrzeni lat 1981-1988 aktywnie działał w regionalnych strukturach związkowych. W lutym 1982 r. wszedł w skład grupy osób, na czele której stał Jerzy Zarębski. Grupa ta zajmowała się drukowaniem i rozpowszechnianiem nielegalnych materiałów: „Kurier Wojenny” czy „Wiadomości Wojenne”. Ulotki rozprowadzano na terenie miast: Jastrzębie Zdrój, Żory oraz Wodzisław Śląski. W związku z zaangażowaniem się w akcję ulotkową, Pan Tadeusz Grzenia został zatrzymany i aresztowany 8 listopada 1982 r. Przebywał w Areszcie Śledczym w Katowicach do 28 stycznia 1983 r. W wyniku przeprowadzonego śledztwa, postawiono mu zarzut kontynuowania po ogłoszeniu stanu wojennego działalności związkowej aż do października 1982 r. oraz uczestnictwa w sporządzaniu i kolportowaniu ulotek zawierających treści lżące naczelne organy władzy PRL. Ponadto Pana Tadeusza Grzenię oskarżono o udział w próbie zniszczenia za pomocą materiałów wybuchowych napisu o treści „PZPR”, sąsiadującego z obeliskiem upamiętniającym wydarzenia z sierpnia 1980 r. na KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu Zdroju. Za powyższą działalność został skazany przez Sąd Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu na sesji w Katowicach. W wyroku z dnia 19 maja 1983 r. orzeczono karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na 4 lata oraz karę grzywny w wysokości 40 tysięcy złotych. W kolejnych latach Pan Tadeusz Grzenia nie zrezygnował z działalności w szeregach opozycji, której głównym dążeniem było zmuszenie władzy do ponownej legalizacji NSZZ „Solidarność”. Gdy latem 1988 r. w warunkach pogłębiającego się kryzysu gospodarczego w kraju, rozpoczęły się strajki na śląskich kopalniach, Pan Tadeusz Grzenia uczestniczył w akcji strajkowej na KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu Zdroju. Wydarzenia te zapoczątkowały drogę do przemian ustrojowych i gospodarczych w Polsce.

Magdalena Kowalczyk w latach 1981-1989 na terenie Jastrzębia-Zdroju, prowadziła działalność opozycyjną i społeczną, zagrożoną odpowiedzialnością karną bądź represjami ze strony władz PRL. Działalność ta wyrażała się m.in. poprzez redagowanie oraz kolportaż ulotek i wydawnictw podziemnych takich jak : „Ość”, „Tygodnik Mazowsze”, „Regionalny Informator Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej – RIS”. Pani Magdalena Kowalczyk czynnie działała przy Diecezjalnym Komitecie Pomocy Internowanym, niosąc pomoc materialną rodzinom osób internowanych oraz współorganizując wraz z Andrzejem i Barbarą Sobańskimi kolonii letnich w Krasiczynie dla dzieci represjonowanych działaczy „S”. W związku z tym Pani Magdalena Kowalczyk była wielokrotnie wzywana na przesłuchania, a jej mieszkanie podlegało częstym przeszukaniom.

Jerzy Moskała w latach 1981-1989 aktywnie uczestniczył w działaniach podziemnych struktur zdelegalizowanego NSZZ „Solidarność”. Był uczestnikiem strajku i członkiem Komitetu Strajkowego w KWK „Borynia” w Jastrzębiu Zdroju w dniach 13-15 grudnia 1981 r. Strajk był wyrazem sprzeciwu za wprowadzenie stanu wojennego. Po zakończeniu strajku Pan Jerzy Moskała został zwolniony z pracy. Od grudnia 1981 r. do czerwca 1989 r. działał w grupie oporu KWK „Borynia” w Jastrzębiu Zdroju.

Wioletta Maria Osiak była aktywną działaczką podziemnych struktur opozycji niepodległościowej w regionie Śląskim. Była członkiem Solidarności Walczącej i spikerką radia Solidarność Walcząca w Jastrzębiu Zdroju. W latach 1987-1988 związana z redakcją pisma „KOS”, „SPIS”, i „Wolność”. Przepisywała artykuły z pism opozycyjnych i kolportowała pisma i ulotki podziemne. W jej mieszkaniu ukrywali się działacze podziemia. Podczas strajków sierpniowych w Jastrzębiu Zdroju w 1988 r., w mieszkaniu Pani Wioletty Osiak przebywali dziennikarze zagraniczni. W latach 1988-1989 wraz z mężem organizowała szkolenia poligraficzne dla działaczy Solidarności Walczącej oraz opozycji antysowieckiej z Ukrainy i Litwy. Od 1988 r. pomagała w „organizowaniu” materiałów drukarskich z zagranicy.

Andrzej Ostrowski był zatrudniony w charakterze górnika dołowego na Kopalni Węgla Kamiennego „Borynia” w Jastrzębiu Zdroju. W okresie delegalizacji przez władzę ruchu związkowego był działaczem w ramach podziemnych struktur ruchu. W 1988 r., jako członek kopalnianego komitetu strajkowego, brał czynny udział w nielegalnym strajku na kopalni "Borynia", mającym miejsce w dniach 19-24 sierpnia 1988 r. Pan Andrzej Ostrowski został karnie powołany do odbycia służby wojskowej, pomimo zwolnienia z tego obowiązku. Karną czynną służbę wojskową odbył w okresie od 9 stycznia 1989 r. do 13 grudnia 1989 r.

Antoni Polok od grudnia 1981 r. do czerwca 1989 r. działał na rzecz podziemnych struktur NSZZ Solidarność i walczył o ich ponowną legalizację. W dniach 13-15 grudnia 1981 r. oraz w sierpniu 1988 r. brał udział w strajkach w KWK „Moszczenica” w Jastrzębiu Zdroju. W okresie stanu wojennego działał w kopalnianej grupie oporu „Solidarności”, angażował się w kolportaż ulotek oraz zbieranie składek, przeznaczonych na pomoc dla osób internowanych i ich rodzin.

Witold Stankiewicz prowadził zagrożoną odpowiedzialnością karną i represjami działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności oraz respektowania praw człowieka w PRL. Był uczestnikiem strajków w KWK „XXX-lecia PRL” w Jastrzębiu Zdroju od 13-15 grudnia 1981 r. oraz w sierpniu 1988 r. Głównymi hasłami sierpniowego protestu, który wybuchł w geście solidarności ze strajkującymi górnikami w KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu Zdroju, było m. in. zalegalizowanie działalności NSZZ „Solidarność” oraz przywrócenie do pracy zwolnionych za działalność związkową górników. Pan Witold Stankiewicz zajmował się ponadto kolportowaniem wydawnictw podziemnych.

Tadeusz Wilk brał czynny udział w strajkach na KWK „Moszczenica” w Jastrzębiu Zdroju trwających od 28 sieprnia do 3 września 1980 r., następnie po wprowadzeniu stanu wojennego w dniach od 13 do 15 grudnia 1981 r. oraz w sierpniu 1988 r. Ponadto w latach 1981-1989 uczestniczył w działaniach podziemnych struktur NSZZ „Solidarność” na terenie Jastrzębia Zdroju oraz rozpowszechniał na terenie kopalni „Moszczenica” nielegalnie ulotki.

Jan Żurowski od grudnia 1981 r. do czerwca 1989 r. działał w podziemnych strukturach zdelegalizowanej NSZZ Solidarność. W dniach 13-15 grudnia 1981 r. brał udział w strajku w KWK „Moszczenica” w Jastrzębiu Zdroju. Pan Jan Żurowski angażował się w kolportaż ulotek, organizację tzw. Mszy za Ojczyznę, był współorganizatorem kolonii dla dzieci osób internowanych i aresztowanych z Jastrzębia Zdroju. W 1989 r. włączył się również w organizowanie Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” Jastrzębie przed wyborami czerwcowymi.

Pośmiertnie:
Leopold Sobczyński w grudniu 1970 r. był uczestnikiem demonstracji ulicznych w Gdańsku. Do NSZZ „Solidarność” wstąpił we wrześniu 1980 r., następnie był członkiem Komisji Zakładowej. W dniach 13-15 grudnia 1981 r. brał udział w strajku w KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu Zdroju. Został zatrzymany 9 stycznia 1982 r. i internowany w Ośrodkach Odosobnienia w Katowicach, Zabrzu-Zaborzu i Kokotku. Zwolniony 24 lipca 1982 r. Po zwolnieniu z internowania, Pan Leopold Sobczyński zaangażował się w działalność podziemną: w latach 1982-1988 był kolporterem wydawnictw bezdebitowych „Tygodnik Mazowsze”, „Ość”, „RIS”, w 1988 r. organizował pomoc żywnościową dla strajkujących w KWK „Manifest Lipcowy” i KWK „Borynia” w Jastrzębiu Zdroju.